Apple Watch Series 8 en Ultra - Eindelijk verlost van de achilleshiel (2024)

Apple brengt dit najaar maar liefst drie nieuwe Apple Watches uit. Naast een betaalbare Watch SE en de mainstream Watch Series 8 is er voor het eerst een compleet nieuw model: de Apple Watch Ultra. Die laatste ziet er heel anders uit, is aanzienlijk duurder dan de andere Watches en is volgens Apple bedoeld voor avonturiers en ultrasporters. Ik heb in de afgelopen maand zowel de Watch Series 8 als de Ultra uitgebreid getest en gezocht naar het antwoord op de vraag welke Apple Watch nu eigenlijk de beste keuze is.

Zoals verwacht heeft Apple in september de Watch Series 8 geïntroduceerd, die de Series 7 van vorig jaar opvolgt en te koop is vanaf 499 euro. De Series 8 is uiterlijk identiek aan zijn voorganger, met precies hetzelfde scherm en gelijke accuduur. De Series 8 is voorzien van een nieuwe S8-soc, die weliswaar niet sneller is dan de S7-soc, maar wel een aantal nieuwe en verbeterde sensors ingebouwd heeft. Hierdoor heeft Apple crashdetectie en lichaamstemperatuurmeting aan de Watch Series 8 kunnen toevoegen.

Naast de Series 8 is er dus ook een nieuwe Watch SE, die het vorige budgetmodel uit 2020 opvolgt. De Watch SE Gen 2 is in Nederland te koop vanaf 299 euro, waarmee hij dus 200 euro goedkoper is dan de Series 8. De Watch SE gebruikt dezelfde processor als de duurdere Apple Watches, maar heeft een kleiner niet-always-onscherm met dikkere bezels dan de Series 8. Daarnaast mist de Watch SE de snellaadfunctie van de Series 8 en de mogelijkheid om ecg- en bloedzuurstofsaturatiemetingen uit te voeren.

Echt nieuw is de Apple Watch Ultra, een horloge met een ander design, gericht op avonturiers: mensen die wandeltochten van verscheidene dagen door bossen of over bergen maken, langeafstandshardlopers, triatleten en fanatieke duikers. Voor dat publiek is het ontwerp aangepast, zodat het horloge niet alleen geschikt is om mee te duiken, maar vooral ook beter tegen een stootje kan. De Watch Ultra is ook flink groter dan alle Watches tot nu toe. Dat is gelukkig niet alleen uiterlijk vertoon, want Apple heeft het klokje voorzien van een grotere accu, waarmee de Ultra het volgens opgave véél langer uithoudt dan zijn kleinere broertjes. Alleen al om die laatste reden is de doelgroep waarschijnlijk aanzienlijk groter dan de avonturiers en sporters die Apple voor ogen heeft. Klein pijnpuntje: de Watch Ultra kost maar liefst 999 euro.

Voordat ik mijn bevindingen na ruim een maand testen met jullie deel, moet ik Android-gebruikers helaas direct teleurstellen. Net als voorgaande modellen werken ook alle nieuwe Apples Watches nog altijd uitsluitend samen met een iPhone.

De nieuwe Watch SE Gen 2, Watch Series 8 en Watch Ultra worden out of the box geleverd met WatchOS 9, maar inmiddels is deze nieuwe versie inmiddels ook beschikbaar voor alle oudere 64bit-Apple Watches vanaf de Series 5. WatchOS 9 brengt een reeks kleine verbeteringen en borduurt verder op de basis van de voorgaande versies van Apples besturingssysteem voor smartwatches. Een van de nieuwe functies in WatchOS 9 is de energiebesparingsmodus, die behalve op de nieuwste Watches nu dus ook op de Series 5 en nieuwere modellen beschikbaar is.

Deze extra besparende modus schakelt niet alleen de always-onfunctie uit bij horloges waarvan het scherm dat ondersteunt, ook de continue analyse van hartslag, hartritmevariatie en bloedzuurstofsaturatie wordt in deze modus gestaakt, omdat de optische hartslagmeter uitgeschakeld wordt. Daarnaast worden wifi en 4G niet gebruikt, waardoor je inkomende gesprekken en berichten kunt missen als je niet binnen bluetoothbereik van je telefoon bent. Verder worden zogeheten complicaties op de watchface minder vaak geüpdated, krijgen apps die in de achtergrond draaien, minder prioriteit en wordt de kloksnelheid van het horloge verlaagd. Dit alles vermindert de functionaliteit van de Watch behoorlijk, maar heeft wel tot gevolg dat de accuduur drastisch kan toenemen.

WatchOS 9 voegt verder kleine verbeteringen toe. Apple houdt nog altijd strikte grip op de watchfaces die je kunt gebruiken, maar dat zijn er in WatchOS 9 wel weer iets meer dan voorheen, terwijl een aantal bestaande watchfaces bijgewerkt is met meer mogelijkheden voor complicaties. Bovendien kun je nu automatisch een andere watchface kiezen voor de focusmodus, bijvoorbeeld een simpele watchface voor minder afleiding.

Betere Work-out-app en slaapinzichten

Fijn voor sporters is dat de Work-out-app een aantal waardevolle functies heeft gekregen die voorheen alleen via thirdpartyapps beschikbaar waren. Zo is het nu mogelijk om behalve work-outs met een tijd-, afstand- of calorieëndoel, ook intervaltrainingen te plannen. Door tijdens een work-out omhoog of omlaag te swipen of door de 'digital crown', de draai-duwknop rechtsboven, te verdraaien, krijg je toegang tot meer datavelden met daarbij onder andere inzicht in je huidige hartslagzone en het hoogteprofiel van de training. De views zijn bovendien aanpasbaar naar eigen voorkeur. En ook voor triatleten is er goed nieuws: Apples eigen Work-out-app ondersteunt nu multisport.

De laatste nieuwe feature van WatchOS 9 die ik wil uitlichten, is de verbeterde slaaptracking. Tot nu toe gaf Apples eigen Gezondheid-app alleen inzicht in de totale slaaptijd. Met WatchOS 9 kunnen de Apple Watches nu ook individuele slaapfasen herkennen. Zo kun je achteraf zien hoeveel tijd je bij benadering hebt doorgebracht in lichte, diepe en rem-slaapfasen. Waarmee Apples eigen app ten opzichte van apps van derden en concurrenten als Fitbit en Garmin nog wel achterblijft, is het duiden van die slaapdata door bijvoorbeeld een slaapscore te geven waarin zowel de duur als de kwaliteit van je slaap wordt meegenomen.

Kort samengevatte inzichten in de gezondheids- en fitnesstatus van de gebruiker vormen toch al een punt waarmee Apple nog wat te winnen heeft. De Apple Watches kunnen heel veel meten, want buiten slaap worden ook beweging, training, ademhaling, (rust)hartslag, hartritmevariabiliteit, cardioherstel, bloedzuurstofsaturatie en ademhalingsfrequentie allemaal bijgehouden en als losse items gepresenteerd in een lange lijst in de Gezondheid-app. Wat je met al die data moet, laat Apple grotendeels in het midden. Er is geen functie die na een zware training gisteren en matige nachtrust aanraadt om het vandaag even rustig aan te doen. De app geeft een berekende VO₂-max-waarde aan, waaraan je kunt afleiden of jouw conditie verbetert of juist afneemt, maar Apple neemt je niet aan de hand met suggesties voor work-outs die je helpen om te verbeteren, terwijl het wél alle achterliggende inzichten heeft om dat te kunnen doen. Op het gebied van bruikbare algehele gezondheidsinzichten doen Garmin en met name Fitbit het nog altijd beter, en voor inzichten in sportprestaties en hersteladvies blijft Garmin heer en meester.

Beste smartwatch-OS

Verder is WatchOS 9 op de nieuwe en bestaande Watches in de basis dus gelijk aan eerdere versies. De integratie van WatchOS met iPhoneOS is heel goed, zoals we inmiddels gewend zijn. Zo is er onder andere naadloze samenwerking bij navigatie, de verwerking van notificaties en inkomende telefoongesprekken, maar ook bij het gebruik van stemassistent Siri. Je kunt Siri op de Watch activeren door ‘Hé Siri’ te zeggen of simpelweg door het horloge omhoog naar je mond te bewegen en vervolgens zonder wake-word te beginnen met praten. Dat laatste werkt gewoon heel fijn en is iets wat we graag ook bij andere smartwatches terug zouden zien. Siri is nog altijd niet zo goed als Google Assistant als het gaat om het vinden om antwoorden op algemene vragen, maar werkt prima om apps te starten, opdrachten te geven en timers en reminders te zetten. Ook de Nederlandse spraak-naar-tekstverwerking is uitstekend, waardoor Siri prima te gebruiken is om direct vanaf de Watches te reageren op inkomende tekstberichten en e-mails.

WatchOS bestaat al een tijd en er zijn dan ook heel veel apps van derden voor beschikbaar. Van sport- en fitness tot media- en smarthomebediening, het aanbod voor WatchOS is groter dan dat van alle andere wearables. Basisfuncties als app-, bericht- en afspraaknotificaties zijn uiteraard ingebakken in WatchOS, net als navigatie via Apple Maps. Helaas wordt opslag van offline kaartmateriaal nog altijd niet ondersteund, wat vooral voor de doelgroep van de Apple Watch Ultra een gemis is. Om te navigeren is dus nog altijd een actieve dataverbinding nodig. Dat is een klein minpuntje voor wat verder zonder twijfel het beste smartwatchplatform van dit moment is. Zoals ik in de inleiding al heb gememoreerd: het is heel spijtig dat Apple Watches niet samenwerken met Android-toestellen, want Googles Wear OS, dat wat algemene smartwatchfunctionaliteit betreft nog het dichtst in de buurt komt van WatchOS, loopt op het gebied van gebruikservaring nog vér achter.

In de afgelopen maand heb ik non-stop rondgelopen met de Watch Series 8 en de Ultra, waarbij ik de meeste tijd heb doorgebracht met die tweede. Reden daarvoor is dat de Series 8 maar weinig nieuws biedt ten opzichte van de Series 7 van vorig jaar, terwijl de Watch Ultra wel wezenlijk anders is en dus meer aandacht verdient. Over de Ultra verderop meer; laten we met de Series 8 beginnen.

Uiterlijk onderscheidt de Series 8 zich in niets van de Series 7. De kast van het nieuwe model heeft dezelfde vorm en is exact even groot, wat ook geldt ook voor het scherm. Net als bij de vorige generatie laat een rode cirkel aan de zijkant van de digital crown zien of je de versie met 4G hebt; de standaardversie met alleen wifi mist dit kleuraccent. Is het jammer of fantasieloos dat Apple het uiterlijk van de Apple Watch eigenlijk al jaren niet heeft geüpdated? Ik vind van niet. Of je de Apple Watch mooi vindt, is een persoonlijke kwestie, maar feit is dat het langwerpige scherm in combinatie met de crown en drukknop prima werkt. Apple heeft het concept van de Watch steeds verder verfijnd met kleine verbeteringen waar die nodig waren, zonder veranderingen door te voeren met veranderen als doel op zich. Ook vorig jaar, bij de overgang van de Series 6 naar 7, zagen we maar kleine (uiterlijke) aanpassingen. Daarbij waren de stap naar dunnere bezels en het toevoegen van een snellaadfunctie bij de Series 7 de grootste wapenfeiten van dat model.

Net als voorgaande edities is de Watch Series 8 beschikbaar met een aluminium of rvs-behuizing, waarbij het scherm bij die laatste gemaakt is van saffierglas, dat minder krasgevoelig is dan het Ion-X-scherm van de aluminiumversie. De Watch Series 8 is er in 41mm- en 45mm-versies, waarmee de totale lengte van de behuizing wordt aangeduid. Prijzen lopen uiteen van 499 euro voor de standaard aluminiumversie zonder 4G, tot 949 euro voor de duurste rvs-uitvoering.

Nieuwe soc? Nieuwe sensors!

Niet alleen uiterlijk, maar ook onder de kap zijn de verschillen tussen de Watch 7 en 8 minimaal. De series 8 is net als de nieuwe Watch SE Gen 2 en Watch Ultra voorzien van de Apple S8-soc. Dat klinkt als een stap vooruit, maar deze chip heeft als basis dezelfde 1,8GHz-dualcoreprocessor als de S6- en S7-chips van de vorige twee horlogegeneraties. Apple heeft ten opzichte van de S7-soc alleen een nieuwe, drieassige gyroscoop en ‘high g-force accelerometer’ aan de nieuwe S8-chip toegevoegd. Daarnaast heeft Apple de Watch Series 8 en de Watch Ultra voorzien van een dubbele temperatuursensor.

Daarbij wordt de temperatuur zowel direct aan de onderzijde van het horloge, bij de huid, als hoger in het apparaatje, vlak onder het scherm gemeten. Door metingen van deze twee sensors te combineren, kan de zogenaamde heat flux berekend worden, waarmee aangeduid wordt hoeveel warmte het lichaam uitstraalt. Met die heatfluxdata en de huidtemperatuur kan de core-lichaamstemperatuur van de drager bij benadering berekend worden. Apple gebruikt deze data vooralsnog alleen om menstruatiecycli en vruchtbare periodes bij vrouwen inzichtelijk te maken, zonder daarbij de achterliggende, exacte lichaamstemperatuur te tonen. Als gebruiker krijg je alleen te zien of jouw nachttemperatuur onder of boven je basiswaarde zit.

Apple doet ook geen harde claims de core-temperatuur van de gebruiker te nauwkeurig te meten, maar spreekt van 'polstemperatuur'. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld GreenTag, dat met zijn Core-sensor vergelijkbare technologie gebruikt om inzicht te geven in de lichaamstemperatuur tijdens (duursport)inspanningen. De Core-sensors zijn in het afgelopen jaar populair geworden onder professionele wielrenners en in theorie kan Apple de sensors in de Watch Series 8 ook voor sportanalyse inzetten. Apple wilde desgevraagd helaas niets zeggen over eventuele plannen om de nieuwe temperatuursensors in de toekomst ook voor sport in te zetten.

Crashdetectie

Het primaire doel van de verbeterde gyroscoop en accelerometer is crashdetectie, ofwel herkennen wanneer de drager van het horloge bij een ongeval betrokken raakt. Als het horloge plotseling een klap detecteert, kan de 4G-versie zelfstandig de hulpdiensten bellen of kunnen de horloges hiervoor een via bluetooth verbonden iPhone gebruiken. Crashdetectie is ook voor de nieuwe iPhone 14 en 14 Pro beschikbaar, maar niet voor oudere Watches en iPhones. Apple is niet de eerste die crashdetectie aan wearables toevoegt; onder andere Garmin heeft dit al een aantal jaren ingebouwd in horloges en fietscomputers.

De reden dat Apple nu pas met crashdetectie komt, is mogelijk dat de technologie bij andere fabrikanten nog al eens valspositieven oplevert. Uit ervaring weet ik dat hard remmen voor een stoplicht bij Garmin het alarm al kan triggeren, waarna je een seconde of tien de tijd hebt om een noodoproep te annuleren. Apple zegt zijn crashalgoritmen met miljoenen uren aan gebruikersdata getraind te hebben, om zo nauwkeurig te herkennen wat écht een crash is en wat niet. Desondanks verschenen er al snel na de introductie van deze nieuwe functie berichten dat de crashdetectie tijdens achtbaanritjes in de VS diverse valse meldingen heeft opgeleverd. Ook het model van Apple kan dus nog wat finetuning gebruiken. Tijdens mijn gebruik van de Series 8 en de Ultra heb ik geen enkele keer een onterechte crashdetectie meegemaakt, ook niet tijdens snellere mountainbikeritjes, waarbij mijn ervaring is dat het bij Garmin nog weleens mis wil gaan.

Accuduur

Verder valt er om heel eerlijk te zijn weinig nieuws te melden over de Series 8, evenmin als voor de Series 7 en in zekere mate de Series 6. Ik had vooral gehoopt dat de accuduur van de Watch Series 8 verbeterd zou zijn, maar dat blijkt in de praktijk niet het geval. Apple claimt ook bij dit horloge weer een accuduur van 18 uur en weer blijkt dat in de praktijk erg conservatief. Zonder de nieuwe energiebesparingsmodus, waarover straks meer, haalde ik met de Series 8 bij normaal dagelijks gebruik met het scherm in de always-onmodus en een uur sporten met gps ongeveer 30 uur, wat vergelijkbaar is met de Series 6 en 7 van voorgaande jaren. Schakel je de always-onmodus uit, dan kun je daar nog een paar uur bij optellen, maar twee dagen haal je zeker niet. Daarmee is de Watch 8 helaas nog altijd geen werktijdwonder, zeker in vergelijking met horloges van Huawei, Polar en Garmin.

Wat smart functies betreft kunnen die merken dan weer niet tippen aan de Apple Watch; het moet dus uit de lengte of uit de breedte komen. Wil je het maximale uit de accuduur persen, dan kun je de nieuwe energiebesparingsmodus gebruiken. Hoewel de functionaliteit van het horloge hierdoor dus afneemt, win je er veel werktijd mee. Apple claimt voor de Watch 8 36 uur, in de praktijk haalde ik zo zelfs ruim twee dagen. Toch is continu gebruik van de besparingsmodus wat mij betreft niet wenselijk. Je mist er gewoon te veel functionaliteit door en de algemene gebruikservaring heeft er duidelijk onder te lijden. Fijn is wel dat je ervoor kunt kiezen om de besparingsmodus automatisch in te schakelen als de resterende accucapaciteit 10 procent of minder is. Dat kan net het verschil maken tussen de dag doorkomen en een horloge dat er vroegtijdig mee stopt. Laad je de Watch na inschakeling van de spaarstand weer op, dan schakelt hij automatisch terug naar de normale gebruiksmodus zodra er 80 procent capaciteit bereikt is.

De Watch Ultra ziet er heel anders uit dan alle andere Apple Watches tot nu toe, terwijl hij tegelijk onmiskenbaar een Apple Watch is. Het horloge is nog altijd langwerpig en de basisvorm van de Ultra is dan ook gelijk aan die van de andere Watches. In tegenstelling tot andere Apple Watches heeft de Ultra echter niet langer een scherm met naar achteren wegbuigende randen dat boven op de kast ligt. In plaats daarvan is het scherm nu vlak en valt het binnen de titaniumbehuizing van het horloge, waarbij het zelfs minimaal ónder die rand is verzonken. De digital crown is bij de Ultra aanzienlijk groter en heeft meer reliëf. Hij is verzonken in een uitstulpende zijbalk, waarin ook de rechterknop is ondergebracht. Dit uitstekende deel helpt om de crown te beschermen tegen een stootje, net zoals de titaniumrand rond het beeldscherm helpt om het scherm van saffierglas tegen stoten te beschermen. Ontwerpkeuzen die Apple duidelijk heeft gemaakt met de beoogde doelgroep van avonturiers en buitensporters in het achterhoofd.

De Ultra is bovendien waterdicht tot 100 in plaats van 50 meter en is voorzien van een dieptemeter. Ook nieuw is de dualband-gps-ontvanger, die nauwkeurigere positiebepaling mogelijk maakt. Het horloge heeft verder drie microfoons, een betere luidspreker en een ingebouwde sirene.

De belangrijkste praktische aanpassing is misschien wel de toevoeging van een tweede knop aan de linkerzijde van de Ultra. Voor het eerst sinds de Watch Series 1 is er nu een Apple Watch met twee knoppen, de crown niet meegerekend. Apple noemt de nieuwe oranje knop zelf de Action Button. Standaard is deze knop zo geconfigureerd dat hij de Work-out-app opent, waarna een tweede keer drukken een specifieke work-out start, bijvoorbeeld fietsen of hardlopen. Je kunt echter ook andere toepassingen aan de Action Button toewijzen, al zijn de mogelijkheden (vooralsnog) beperkt. Verderop meer hierover.

De Watch Ultra is een stuk groter en zwaarder dan de Watch Series 8 van 45mm. De Ultra meet officieel 49mm in de lengte en is ook breder en dikker dan de normale Watch. Als je een brede pols hebt, is dat geen enkel probleem, maar om een kleinere pols kan de Ultra al snel massief overkomen. Het horloge is verkrijgbaar in één uitvoering: grijs titanium met saffierglas en 4G. Bij aankoop heb je wel de keuze uit drie varianten waarbij alleen het meegeleverde bandje verschilt. Ik heb de Ocean-versie getest met een bandje gemaakt van dik rubberachtig materiaal dat Apple speciaal heeft bedacht voor duikers. Daarnaast is er een versie met Alpine-band, gemaakt van twee lagen textiel, die volgens Apple naadloos en zonder stiksels met elkaar zijn verweven en door middel van een G-haaksluiting worden verbonden. De derde optie is de Trail-variant, voorzien van een dun, gewoven nylon dat met klittenband verstelbaar is. Welke versie je ook kiest, de Watch Ultra kost 999 euro.

Een veel groter scherm?

De Watch Ultra is dus een stuk groter dan de grootste versie van de Series 8 en het design geeft ook de indruk dat het scherm een stuk groter is dan dat van de 45mm-versie van de Series 8. Dat is echter optisch bedrog. Ik heb de schuifmaat erbij genomen en waar het oledscherm van de Series 8 afgerond 38x31mm meet, is dat bij de Ultra 39x32mm. Een millimeterje erbij dus in de lengte en de breedte. Wat resolutie betreft is er ook een klein verschil in het voordeel van de Ultra: 484x396 tegenover 502x410 pixels.

Dat het scherm toch groter lijkt, komt doordat Apple met zijn interface slim uit de buurt van de bezels blijft, waardoor je het gros van de tijd eigenlijk niet ziet waar het scherm eindigt en de rand begint. Een ander verschil tussen het scherm van de Ultra en de Series 8 is de maximale helderheid. Waar Apple voor de Series 8 een maximale helderheid van 1000cd/m² claimt, moet de Ultra tot 2000cd/m² gaan. Hoe Apple dat precies meet, is ons niet duidelijk, maar als wij de maximale fullscreenhelderheid met Portrait Displays Calman Color Calibration-software meten bij gebruik van de zaklamp-app, blijft onze meter steken op respectievelijk 680 en 1960cd/m². Dat is net niet de geclaimde waarde, maar dus wel een groot verschil in het voordeel van de Ultra, die buiten in vol zonlicht ondanks zijn sterk spiegelende scherm altijd goed afleesbaar is.

Unieke functies

De Watch Ultra heeft alle functies van de Series 8, inclusief crashdetectie en de nieuwe dubbele temperatuursensor. Daarnaast heeft de Ultra een aantal functies die andere Apple Watches niet hebben of die beter werken op de Ultra. Deels zijn die verschillen te verklaren aan de hand van de hardware, deels zijn het ook punten waarop de Ultra zich puur softwarematig onderscheidt. Zoals beschreven heeft de Watch Ultra drie microfoons ten opzichte van de enkele microfoon bij de normale Watches. Voordeel hiervan is dat het horloge gericht geluid uit één richting kan oppikken, en omgevingsgeluid en ruis beter kan wegfilteren. Dat helpt spraakassisent Siri om je beter te verstaan in luidruchtige omgevingen en is ook fijn als je via het horloge belt.

In de praktijk hoor ik inderdaad dat de microfoon van de UItra beter klinkt dan die van de Series 8, maar het is geen verschil van dag en nacht. Hetzelfde geldt voor de grotere luidspreker(s). Apple claimt dat de luidspreker en de sirene, die ook als luidspreker gebruikt wordt, 40 procent luider zijn dan de luidspreker in de normale Apple Watch. Wat mij betreft is het verschil hoorbaar, maar niet significant. De luidspreker van de Ultra is nog altijd een stuk minder luid dan die van moderne smartphones en in een ruimte met veel omgevingsgeluid handsfree een telefoongesprek voeren, blijft lastig.

We hadden het al een paar keer over de sirene, een andere toevoeging die alleen op de Watch Ultra te vinden is. Het idee is dat je met de luide en, opzettelijk, irritante geluiden die de sirene produceert, de aandacht kunt trekken als je bijvoorbeeld verdwaald bent of een ongeluk hebt gehad. Ik heb niet proefondervindelijk uitgezocht of je in het bos inderdaad de aandacht trekt, maar tijdens een borrel op de redactie viel het geroezemoes wel in één keer stil toen ik de functie aan een collega demonstreerde. Om de sirene te activeren, moet je overigens nog wel in staat zijn om de Action Button een paar seconden ingedrukt te houden. Ben je buiten westen, dan is te hopen dan de eerder besproken crashdetectie zijn werk doet.

Duiken

Zodra je de Watch Ultra onder water houdt, merk je ook een verschil met de andere Apple-horloges. Als de dieptemeter van de Ultra namelijk water detecteert, wordt automatisch de nieuwe Dive-app gestart. Deze eenvoudige app doet niet meer dan de huidige diepte tonen en is voor fanatieke duikers van beperkt nut. Apple heeft aangekondigd dat het in samenwerking met Huish Outdoors een app uit zal brengen die de Watch Ultra in een echte duikcomputer verandert. Deze Oceanic-app was ten tijde van onze test nog niet beschikbaar.

Uniek voor de Apple Watch Ultra is de wayfinder-, of wegwijzer-, watchface. Die bestaat uit een analoge klok met een witte ring waarop de minuten worden weergegeven of die als kompas dienstdoet. Wisselen tussen de twee functies doe je door simpelweg op de ring te tikken. Dat moet je overigens wel nauwkeurig doen, want de watchface biedt daarnaast ruimte voor maar liefst acht 'complicaties': vier binnen de ring en vier op de hoeken van de watchface. Deze complicaties zijn naar eigen inzicht aan te passen.

Bijzonder aan de wayfinder-watchface is dat deze ook een nachtmodus heeft. Als je de digital crown verdraait, krijgt de watchface een gedimde, monochrome, rood en zwarte weergave die in het donker goed afleesbaar is zonder dat je ogen daarna opnieuw aan het donker moeten wennen. Wat ons betreft is dat niet alleen een aardige feature voor wie in de wildernis of buiten onder de sterren overnacht, maar werkt het ook heel fijn als je ‘s avonds in bed nog even wilt kijken hoe laat het is zonder je hele slaapkamer te verlichten. We zouden deze functie graag ook voor alle andere watchfaces beschikbaar willen hebben.

Action Button

De Action Button blijkt in de praktijk een fijne functie, die ik zelf vooral waardeer om zijn toegevoegde waarde tijdens het sporten. Het gebruik van de knop kan zoals gezegd door de gebruiker geconfigureerd worden en behalve voor het starten van de Work-out-app kun je hem ook zo instellen dat je de stopwatch, duikapp of zaklamp start op de opdrachtfunctie. Daarnaast kun je met een druk op de knop een routepunt aanmaken of de nieuwe ‘backtrack’-functie van WatchOS 9 starten. Die laatste maakt het mogelijk om met behulp van gps en de kompas-app je weg terug te vinden naar het begin van een activiteit.

Tijdens mijn testperiode heb ik de Action Button vooral gebruikt in combinatie met de Work-out-functie. Het direct starten van de app via de knop is een aardige functie, maar veel fijner is de mogelijkheid om de knop tijdens een work-out te gebruiken om een nieuw segment te markeren, of om bij een geplande intervaltraining naar een volgende fase te gaan. Dat werkt een stuk fijner dan via het touchscreen, zeker als je rent met hartslag 170 en bezwete vingers.

Daarnaast biedt Apple met de Watch Ultra nu de mogelijkheid om zelf het exacte moment te kiezen waarop je een work-out start. Niet langer begint er dan een 3-2-1-afteltimer zodra je een work-out selecteert, maar nu kun je door een druk op de Action Button precies bepalen wanneer je wilt dat deze begint. Dat is fijn als je aan wedstrijden meedoet en het geeft de gps-ontvanger ook even de tijd om een fix te krijgen, zodat je niet, hoewel zeldzaam bij de Apple Watches, het eerste stuk routeregistratie mist omdat de exacte positie nog niet is vastgesteld.

Accuduur Watch Ultra

De nieuwe functies van de Watch Ultra zijn fijn. Het nieuwe uiterlijk is verfrissend, hoewel het niet iedereen zal aanspraken. De stevige behuizing en het extra heldere scherm zijn voor mensen die veel buiten in de weer zijn, duidelijk een pluspunt. Toch is er één voordeel van de Watch UItra dat wat mij betreft met kop en schouders boven de rest uitsteekt: de sterk verbeterde accuduur. In de grotere behuizing heeft Apple namelijk gelukkig ook een veel grotere accu gestopt. De accu moet niet alleen feilloos blijven werken bij zowel extreme kou als hitte, maar maakt vooral een veel langere werktijd mogelijk. In plaats van 18 uur bij de Series 8 claimt Apple 36 uur voor de Ultra, het dubbele dus.

In de praktijk haalde ik in de afgelopen weken tussen de 50 en 54 uur, daarbij dagelijks gebruikmakend van gps. Dat is dus ruim twee dagen, en dat met het scherm in always-onmodus en zonder enige vorm van energiebesparing. In de praktijk betekent dat het verschil tussen elke dag (deels) opladen en eens in de twee dagen opladen. Dat klinkt niet als een enorme stap en wie een Fitbit, Huawei, Garmin of Polar horloge gebruikt, zal meewarig glimlachen, maar bij back-to-backgebruik van de Series 8 en de Ultra valt het verschil écht op. Je loopt simpelweg veel minder vaak tegen een (bijna) lege accu aan vlak voordat je naar bed gaat of aan een work-out wilt beginnen. Opladen gaat bovendien snel. Binnen een uur is de Ultra van leeg weer 80 procent vol, terwijl voor de resterende 20 procent iets minder dan een halfuur extra nodig is.

Uiteraard hebben we de nauwkeurigheid van de ingebouwde optische hartslagmeter en gps-ontvanger uitgebreid getest. We hebben dit gedaan voor zowel de Watch Series 8 als de Ultra, opnieuw met het zwaartepunt van het testwerk bij de Ultra. We hebben beide horloges vergeleken met de Garmin Epix Gen 2, een van de topmodellen van Garmin, die wat hartslagregistratie en gps-nauwkeurigheid betreft doorgaans zeer nauwkeurig is. Daarnaast hebben we de hartslagmetingen ter referentie gelijktijdig gedaan met een derde horloge, dat gekoppeld was aan een Garmin HRM-dual-borstband, waarmee de hartslag niet optisch, maar aan de hand van een elektrocardiogram wordt gemeten. Ecg-hartslagmeting geldt nog altijd als de nauwkeurigste methode, die in tegenstelling tot optische meting ook abrupte veranderingen in de hartslag altijd nauwkeurig vastlegt.

De Watch Series 8 en Ultra maken beide gebruik van Apples derdegeneratie-optische hartslagmeter, waarbij, voor zover ik kon achterhalen, geen hardwarematige veranderingen zijn doorgevoerd sinds de introductie van deze sensor bij de Apple Watch Series 6. Uiteraard heeft Apple zijn softwarealgoritmen in de afgelopen jaren wel verder ontwikkeld, hoewel die verbeteringen voor zover ons bekend ook beschikbaar zijn voor oudere horloges.

Hoe het ook zij, van eerdere tests met Apple Watches weten we dat de optische hartslagsensor tot de nauwkeurigste behoort die in smartwatches te vinden zijn en na een maand met de Series 8 en Ultra kunnen we stellen dat dit nog altijd het geval is.

Ook onder lastige omstandigheden, zoals hierboven tijdens een mountainbikerit waarbij het horloge aan schokken en trillingen onderhevig was, volgde de Apple Watch Ultra ( de referentieborstband (zwart) op een enkele uitzondering na heel goed en waar de Watch de mist inging, wist hij zich snel te herstellen.

Onder makkelijkere omstandigheden, zoals bij de hierboven weergegeven hardloopsessie, is de nauwkeurigheid nog beter. Zelfs bij intervallen waarbij de hartslag snel omhoogschiet, gaven de Series 8 (blauw) en de Ultra (groen) geen krimp: uitstekend dus.

Nauwkeurigheid gps-registratie

Op het gebied van gps-registratie heeft de Watch Ultra een streepje voor op de Series 8 en eerdere Watches. Als eerste Apple Watch is de Ultra namelijk voorzien van een multiband-gnss, niet te verwarren met multi-gnss.

Multi-gnss geeft aan dat een apparaat ondersteuning biedt voor verschillende global navigation satellite systems, meestal het Amerikaanse GPS, het Europese Galileo, het Japanse QZSS, het Chinese Beidu en/of het Russische Glonass. Apparaten met ondersteuning voor multi-gnss kunnen signalen van satellieten van twee of in sommige gevallen drie verschillende systemen tegelijk opvangen om zo nauwkeurige plaatsbepaling mogelijk te maken. Meer satellieten betekent immers meer data om mee te werken. Multi-gnss is inmiddels ingeburgerd en wordt sinds een aantal jaren door de meeste smartwatches, waaronder alle recente Apple Watches, ondersteund.

Multiband-gnss is een nieuwere technologie waarbij de ontvanger verschillende signalen van de Amerikaanse GPS-satellieten opvangt. GPS-satellieten zenden signalen op verschillende frequenties uit, waarbij de L1-band tot nu toe gebruikt werd voor commerciële toepassingen en de L2-band gereserveerd is voor militaire doeleinden. Nieuwere satellieten, die sinds 2009 gelanceerd worden, zenden ook uit op de publiek beschikbare L5-band. Door met een ontvanger gelijktijdig naar beide banden te luisteren, kan de nauwkeurigheid van de plaatsbepaling verder verbeterd worden. Vooral tussen hoogbouw levert multiband-gnss-ontvangst écht meerwaarde doordat reflecties die door gebouwen veroorzaakt worden, door gebruik van de twee verschillende signalen veel beter weggefilterd kunnen worden.

De Watch Ultra blijkt in de praktijk inderdaad baat te hebben bij zijn multibandontvanger. Tijdens verschillende runs en fietsritjes door het centrum van Rotterdam presteert de Ultra beter dan de Series 8 en de meeste andere horloges. De resultaten zijn vergelijkbaar met die van de Garmin Epix, die ook over multiband-gnss beschikt. Daarmee is de Apple Watch Ultra een van de nauwkeurigste horloges als het aankomt op gps-registratie.

GPS Traces tijdens hardloopsessie. Apple Watch Ultra (groen), Apple Watch Series 8 (blauw) en Garmin Epix Gen 2 (rood)

De Watch Series 8 doet het onder de meeste omstandigheden ook goed, maar heeft te midden van hoogbouw wel soms duidelijk meer moeite om precies te volgen waar we lopen, zoals te zien in de screenshots hierboven. Tussen lagere bebouwing en in het open veld is de positieregistratie van de Series 8 eveneens uitstekend en over het geheel genomen zijn we ook bij de Series 8 zeer te spreken over de nauwkeurigheid van de gps-registratie.

Na een maand geleefd te hebben met de Apple Watch Series 8 en de nieuwe Watch Ultra kan ik een aantal duidelijke conclusies trekken. Laat ik voor het gemak beginnen met de Watch Series 8, want daar kunnen we kort over zijn. Dat horloge doet alles wat de Series 7 al deed, en voegt daar crashdetectie en geavanceerde temperatuurmeting aan toe. Crashdetectie is iets wat je nooit nodig hoopt te hebben, maar wat in potentie wel meerwaarde biedt. De betere temperatuurmeting zet Apple (voorlopig) alleen in voor tracking van de menstruatiecylus bij vrouwen. Afhankelijk van wie je bent, kan dat een waardevolle toevoeging zijn of juist een functie waar je helemaal niets aan hebt. Hoe het ook zij, voor eigenaren van een Series 7 en zelfs een Series 6 is er geen duidelijke reden om over te stappen op de Series 8.

Een ander verhaal is de compleet nieuwe Watch Ultra. Met zijn stevigere behuizing, iets grotere scherm, toevoeging van een tweede knop en, vooral, zijn veel grotere accu is dit echt een heel ander horloge geworden. Apple richt zich met de Watch Ultra op de vrij specifieke doelgroep van avonturiers en ultrasporters. Of die mensen massaal naar de winkel rennen voor dit horloge, valt te betwijfelen. Garmin is en blijft ook na de komst van de Apple Watch heer en meester in dit segment en biedt met zijn topmodellen nóg betere accuduur, volledige knopbediening waarbij je niet afhankelijk bent van de werking van een touchscreen, betere coaching, geavanceerde prestatie- en herstelinzichten, en offline maps. Dat laatste is zeker als je de wildernis in trekt, een gemis bij de Apple Watch Ultra.

Als allround smartwatch is de Watch Ultra wat ons betreft wel het beste horloge dat je nu kunt kopen. WatchOS staat op eenzame hoogte wat algehele functionaliteit, bedieningsgemak en aanbod van apps betreft. De integratie met de iPhone is bovendien naadloos, waardoor de Apple Watch echt als een verlengstuk van deze smartphones gebruikt kan worden. Als allround smartwatch biedt de Ultra eigenlijk niets wat de Series 8 niet heeft, behalve dan zijn grotere accu. Dat is maar één vinkje, maar wel een belangrijk vinkje, want de accuduur was en is de achilleshiel van van de normale Apple Watch. Waar de Series 8 het in de praktijk iets meer dan een dag volhoudt op een acculading, hoefde de Watch Ultra tijdens onze testperiode gemiddeld pas na ruim twee dagen weer aan de lader, en dat met het always-onscherm ingeschakeld en alle connectiviteit actief. Dat verschil tussen een of twee dagen accuduur is in de praktijk heel prettig, zeker als je 's nachts ook je slaap wilt tracken. Doe je dat niet en leg je het horloge elke nacht op de lader, dan valt dit voordeel van de Ultra weg en kun je een hoop geld besparen.

De Ultra is immers niet alleen de beste Apple Watch die je nu kunt kopen, maar ook de duurste. Hij is verkrijgbaar in één smaak: met titaniumbehuizing en 4G. Je hebt als gebruiker alleen keuze uit verschillende bandjes, maar in alle gevallen kost de Watch Ultra 999 euro. Dat is heel veel geld, zeker als we in ogenschouw nemen dat de Series 8 start bij 499 euro, de helft dus. Dat is wel de prijs voor de kleinste variant met aluminiumbehuizing zonder 4G en saffierglas. Voor de grotere rvs-modellen met saffierglas en 4G lopen de prijzen op tot boven 800 euro, wat het verschil met de Ultra een stuk kleiner maakt.

Als allround smartwatch voor gebruik in combinatie met de iPhone zal de Series 8 voor de meesten de logische keuze zijn. Ben je echter fervent sporter, vind je die langere accuduur belangrijk en wil je toch de allround functionaliteit die een Apple Watch biedt, dan is de Ultra zonder meer de beste keuze.

Dan is er natuurlijk ook de nieuwe Watch SE Gen 2. Dat model hebben we niet getest, dus harde conclusies durven we niet te trekken. In de basis lijkt de nieuwe Watch SE sterk op de Series 8, met dezelfde processor en grotendeels dezelfde functionaliteit. Waar de Watch SE op inlevert, is het scherm, dat kleiner is, bredere bezels heeft en niet in always-onmodus kan werken. Daarnaast mist het horloge de snellaadfunctie en de mogelijkheid om ecg- en bloedzuurstofsaturatiemetingen te doen. Voor de meesten zijn die laatste twee punten niet meer dan 'nice to have'. Voordeel van de Watch SE is zijn lagere prijs; hij is namelijk te koop vanaf 299 euro.